Okrzyn jeleni

Informacje ogólne

*Nazwa taksonomiczna (łacińska):
Laserpitium archangelica Wulfen
*Nazwa taksonomiczna (polska):Okrzyn jeleni
Nazwa zwyczajowa: brak danych
Ogólna charakterystyka:

Opis. Okrzyn jest okazałą rośliną wieloletnią. Bruzdowana, w dole dęta, dochodząca do 2 m wysokości włochato kosmata łodyga, zakończona jest 3-5 dużymi baldachami. Roślina po przejściu cyklu generatywnego ginie (bylina semelparyczna). Rozmnaża sie z nasion. W warunkach ogrodowych okrzyn zakwita ptrzeważnie w 4-tym roku życia; odznacza sie dużą żywotnoscią i płodnością. Jeden osobnik może wyprodukować 4-15 tysięcy dojrzałych nasion. W uprawie, śmiertelność osobników z siewu po pierwszym roku wyniosła 38-76%, a z sadzenia - 11-14%

Występowanie. Gatunek górski, występujący w środkowej i południowo-zachodniej Europie, od Jesioników i Karpat po Półwysep Bałkanski. W Polsce osiąga północną granicę zasięgu. Jedyne w Polsce stanowiska okrzynu jeleniowego znajdują sie na północnym stoku Babiej Góry: pod Sokolicą, Kępą, Izdebczyskami, na Borsuczych Skałach i w dolinie Cylowego Potoku.

Siedlisko. Okrzyn jeleni na Babiej Górze występuje w strefie górnej granicy lasu, na wysokości 1280-1400 m n.p.m.; wzdłóż Cylowego Potoku schodzi do wysokości 1050 m n.p.m.. Rośnie w miejscach stromych, kamienistych i wilgotnych, pokrytych zaroślami kosodrzewiny Pinetum mughi carpaticum i porzeczki skalnej, laskami jarzębinowymi Athyrio-Sorbetum oraz ziołoroslami z miłosną górską Adenostyletum alliariae i wietlicą alpejską Athyrietum alpestris. Naturalne skupienia okrzynu jeleniego składają sie z kilkunastu do kilkudziesięciu osobników kwitnących (np. pod Izdebczyskami w 1987 roku kwitło 30 roślin) oraz większej liczby osobników wegetatywnych. Zasoby okrzynu polskiej części populacji babiogórskiej  nie są dokładnie znane, lecz liczba osobników kwitnących nie przekracza , jak się wydaje , 500 roślin.

Zagrożenie i ochrona. Aktualnie okrzyn jeleni nie jest gatunkiem zagrożonym. Występowanie w rezerwatach ścisłych Babiogórskiego Parku Narodowego, w miejscach trudno dostępnych i z dala od szlaków turystycznych, zabezpiecza go przed bezpośrednim niszczeniem przez człowieka. Tylko naturalne procesy ekologiczne mogą powodować zagrożenia  dla populacji okrzynu na Babiej Górze, jak sukcesja roślinności krzewiastej i drzewiastej w strefie górnej granicy lasu, przebiegająca jednak w warunkach klimatu górskiego bardzo powoli oraz osuwiska skalne i ziemne, które jednakże przyczyniaja się do powstawawania nowych miejsc do naturalnego odnowienia. Z uwagi na małą liczbę krańcowo na północ położonych stanowisk i dużą izolację, konieczna jest okresowa kontrola liczebnosci populacji, a w razie pojawienia się zagrożeń - rozważanie sposobów przeciwdziałania. Na początku lat 60-tych okrzyn jeleni został wprowadzony do uprawy  w Ogrodzie Roślin Babiogórskich przy Muzeum Przyrodniczym BPN w Zawoi-Barańcowej; rośnie tu nadzwyczaj bujnie, obficie kwitnie i owocuje oraz rozprzestrzenia sie poza ogród.

Źródło. Polska Czerwona Księga Roślin, K. Zarzycki, R. Kaźmierczakowa, PAN, Kraków 1993

 

 

Kategoria zagrożenia wg:Polska Czerwona Księga Roślin
Kategoria zagrożenia gatunku:1.2 CR (critical)

Taksonomia

Królestwo:rośliny
Podkrólestwo:naczyniowe
Klasa:okrytonasienne
Rząd:selerowce
Rodzina:selerowate
Rodzaj:okrzyn
Gatunek:Okrzyn jeleni

Zdjęcia

Ikona Plik Rozmiar
fot_K_Chwistek.JPG 143,52 kB
fot_K_Chwistek1.jpg 172,77 kB
fot_K_Chwistek2.jpg 172,53 kB
fot_K_Chwistek3.JPG 174,77 kB